Sửa đổi, bổ sung quy định về kiểm soát viên chất lượng

Bộ KH&CN đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định về kiểm soát viên chất lượng trong dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, mặc dù vị trí kiểm soát viên chất lượng đã được quy định rõ ràng trong Điều 50 của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, và Bộ Nội vụ đã quy định chức danh, mã số và tiêu chuẩn nghiệp vụ cho các kiểm soát viên chất lượng thông qua Thông tư số 10/2009/TT-BNV.

Tuy nhiên, đến nay, triển khai vị trí công chức này vẫn còn hạn chế. Cụ thể, chỉ có Bộ Khoa học và Công nghệ mới thực hiện việc đào tạo và hình thành đội ngũ kiểm soát viên chất lượng, trong khi hầu hết các bộ ngành khác không xây dựng đội ngũ kiểm soát viên chất lượng; chỉ có Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng thuộc Sở Khoa học và Công nghệ tại địa phương mới có vị trí này. Điều này dẫn đến sự không thống nhất về đội ngũ tham gia công tác kiểm soát chất lượng hàng hóa lưu thông trên thị trường, gây ra việc không thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ.

Ngoài ra, chỉ đạo từ Bộ Nội vụ đối với các cơ quan quản lý về công chức tại Bộ, các bộ ngành và địa phương chưa được cụ thể hóa; công tác phối hợp trong việc bổ nhiệm chưa được thực hiện; việc bố trí vị trí công việc và thay đổi lương vẫn còn nhiều khó khăn hoặc chưa có hướng dẫn cụ thể, ví dụ như quy định tại điểm a, khoản 4, Điều 5; điểm a, khoản 4, Điều 6, Thông tư số 10/2009/TT-BNV yêu cầu trình độ của kiểm soát viên chất lượng là "có bằng tốt nghiệp đại học trở lên thuộc các chuyên ngành phù hợp với việc kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa", nhưng không quy định rõ chuyên ngành phù hợp là ngành nào. Hơn nữa, các ngành có quy định riêng về công chức thực hiện công tác kiểm tra, thanh tra chưa quan tâm đến việc bổ nhiệm kiểm soát viên chất lượng.

Mục tiêu giải quyết vấn đề

Để hình thành lực lượng kiểm soát viên chất lượng chính quy, chuyên nghiệp, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, ngoài các nhiệm vụ, quyền hạn được quy định tại Điều 51 của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, đề nghị bổ sung thêm vị trí, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức cho lực lượng kiểm soát viên chất lượng, đặc biệt là chế độ, chính sách cho lực lượng này và thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính.

Giải pháp giải quyết vấn đề

Có hai phương án giải quyết các bất cập nêu trên. Theo đó, phương án 1 là giữ nguyên quy định như hiện nay. Phương án 2 là chỉnh sửa, bổ sung quy định tại Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Bộ KH&CN cho biết, nếu triển khai theo phương án 1, về mặt tích cực, đối với Nhà nước: không tốn kém thời gian, chi phí sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật và nguồn lực để bổ sung chế độ, chính sách của lực lượng kiểm soát viên chất lượng. Chính sách không ảnh hưởng đến cơ hội, điều kiện và thụ hưởng các quyền, lợi ích của mỗi giới do chính sách được áp dụng chung, không mang tính phân biệt, không làm phát sinh thủ tục hành chính mới do vẫn giữ các quy định hiện hành, không có tác động đối với hệ thống pháp luật do quy định không thay đổi. Tuy nhiên, giải pháp này chưa phù hợp hoàn toàn với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của nước ta hiện nay.

Về mặt tiêu cực, đối với Nhà nước, chưa thống nhất được về đội ngũ trong công tác kiểm soát chất lượng hàng hóa lưu thông trên thị trường, dẫn đến quyền hạn và nghĩa vụ không được thực hiện một cách đầy đủ; chưa đẩy mạnh được lực lượng kiểm soát viên chất lượng do các ngành có quy định riêng đối với công chức thực hiện công tác kiểm tra, thanh tra nên chưa quan tâm đến việc bổ nhiệm kiểm soát viên chất lượng, đồng thời chưa có chế độ đặc thù đối với đội ngũ kiểm soát viên chất lượng và trong quá trình thực thi công vụ còn bị hạn chế về quyền hạn nhằm thực hiện có hiệu quả, kịp thời như không có quyền xử lý vi phạm hành chính, ngoài ra kinh phí để đào tạo, cấp chứng chỉ để đủ điều kiện chuyển ngạch kiểm soát viên chất lượng còn hạn chế.